สื่อกับผลกระทบต่อการบริโภคของเด็กและเยาวชน

 

            เด็กและเยาวชนเป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศในทุกมิติ  การศึกษาและกระบวนการเรียนรู้ของเด็กและเยาวชนส่งผลโดยตรงต่อการพัฒนาศักยภาพในตัวของเด็กและเยาวชนให้เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่าของประเทศต่อไป   ซึ่งการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความรู้  มีความสามารถ  มีทักษะในการใช้ชีวิต  มีความสามารถในการปรับตัวเป็นคนดีของสังคม  สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขนั้น  จำเป็นต้องพัฒนาการตั้งแต่แรกเกิดและในทุกช่วงอายุ  การเรียนรู้ของเด็กและเยาวชนเริ่มจากครอบครัวและสถาบันการศึกษา  ซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้ที่บ่มเพาะความรู้ แนวคิด  ทัศนคติ  ค่านิยม  ตลอดจนอุปนิสัยของเด็กและเยาวชน 

นอกจากนั้น  เด็กยังได้เรียนรู้เรื่องราว เหตุการณ์  ปรากฏการณ์ต่างๆ จากชุมชนและสังคม  แต่ปัจจุบันด้วยสภาพการณ์ที่เปลี่ยนแปลงและพัฒนาอย่างไม่หยุดยั้ง กระบวนการเรียนรู้ของเด็กเริ้มเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต  สื่อกลายเป็นแหล่งเรียนรู้แหล่งใหม่ที่สามารถกระตุ้นการรับรู้และดึงดูดความสนใจจากเด็กและเยาวชนได้อย่างมาก โดยเฉพาะความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้เกิดสื่อใหม่ๆ มากมาย  โดยเฉพาะอินเตอร์เน็ตที่มีข้อมูลจำนวนมหาศาล เรื่องราวที่เด็กสนใจใคร่รู้  เปิดกว้างให้เด็กเข้าไปค้นหาอย่างอิสระ  ในขณะที่สื่อดั้งเดิม ทั้งโทรทัศน์ วิทยุ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร ฯลฯ ซึ่งเป็นสื่อที่เข้าถึงได้ง่าย  ก็พัฒนารูปแบบการนำเสนอ  ให้น่าสนใจโดยมีเป้าหมายการนำเสนอในเชิงพาณิชย์มากยิ่งขึ้น  ดังนั้นเนื้อหาการนำเสนอส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นการนำเสนอความบันเทิงในรูปแบบ ต่างๆ ทั้งละคร เพลง เกมโชว์  ข่าวบันเทิงของดารานักร้อง แฟชั่น โฆษณาขายสินค้าและบริการ ซึ่งสร้างรายได้มหาศาลให้แก่ธุรกิจสื่อและเจ้าของสินค้า

            การเสพข้อมูลข่าวสารจากสื่อโดยขาดการคิด วิเคราะห์ และความรู้เท่าทันสื่อทำให้เด็กและเยาวชน ซึมซับแบบแผนการใช้ชีวิต พฤติกรรม ค่านิยม วัฒนธรรมต่างชาติ กระแสการบริโภคนิยม ส่งผลต่อทัศนคติ   ความคิด และพฤติกรรมของเด็กและเยาวชน  ซึ่งเป็นการเรียนรู้ผ่านสื่อที่ไม่ได้เกิดจากประสบการณ์จริง หรือไม่ได้อยู่บนพื้นฐานของความจริงในสังคม  ซึ่งเราไม่สามารถป้องกันสื่อที่สร้างผลกระทบด้านลบกับชีวิตของเด็กและเยาวชนได้   ขณะเดียวกันสื่อก็สร้างผลกระทบด้านบวกเช่นกัน   สื่อถือเป็นเครื่องมือในการเปิดโลกทัศน์  การเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมสังคม , รายการข่าว,ความรู้ประวัติศาสตร์ และภาพยนตร์ดี ๆที่ได้รับรางวัลรวมทั้งส่งเสริมให้เด็กเรียนรู้ด้านดนตรีศิลปะ  สื่อยังช่วยในการเข้าถึงข้อมูลข้าวสารที่ทันยุคทันสมัย  ส่งผลให้มีส่วนร่วมทางสังคมเพิ่มมากขึ้น  และให้การรับรู้ถึงสิ่งต่างๆในโลกใบนี้ได้

เด็กและเยาวชนส่วนใหญ่กำลังได้รับผลกระทบทางด้านลบจากสื่อ ๓ ประเด็นหลัก คือ

1. การบริโภคนิยม

2. พฤติกรรมทางเพศ 

3.  ความรุนแรง 

ที่มา: https://www.gotoknow.org/posts/400183